Graag nodigen wij u uit bij de zondagmiddagsalon van 27 november om 15.00 uur
Hierin zal Ursula Neubauer toelichting geven bij haar expositie.
Frans W. Saris, fysicus en auteur van artikelen en boeken over natuurwetenschap (www.franswsaris.nl) spreekt over: “Wat is de overlevingswaarde van kunst?” Samen met wijlen John Neubauer onderzocht hij in hoeverre de evolutietheorie ook van toepassing is op de ontwikkeling van onze cultuur. Is kunst een adaptatie, vergroot kunst onze overlevingskansen?
De expositie van Tekeningen, grafiek en video van Ursula Neubauer loopt nog t/m 18 december en is geopend elke zaterdag en zondag van 12.00 tot 17.00 uur en op afspraak
We zien u graag in de galerie De Kolk, Westkolk 4, Spaarndam.
Foto: Walter Blazer
Over mijn werk
lezing gehouden tijdens de salon op 27 november 2016
Door het raam van De Kolk kijkend ziet u als eerste de grote nest tekeningen in houtskool, die ook het kernpunt van de expositie vormen. Ik heb ze bewust bouwsels genoemd want in eerste instantie waren ze een respons op de futuristische Constant bouwsels, getiteld “Nieuw Babylon”. Terwijl Constant in zijn sociaal bewogen constructies appelleerde aan de toekomstige mens, die vrij is om te spelen, te recreëren en te reizen, laat ik de meest basale oermaterialen zien, die naar ons dierlijke behoeften verwijzen: de behoefte naar geborgenheid en bescherming door een bij ons lichaam passende behuizing.
Toen ik deze tekeningen maakte was elk gevoel van geborgenheid en bescherming door de dood van János, mijn man, uit mijn leven verdwenen, waarschijnlijk een reden waarom het eerste nest opengescheurd is en het derde meer een puinhoop lijkt dan een vertrouwenwekkende behuizing.
Ondanks de zwaarte van het thema en mijn algemene toestand overkwam me bij het werken met houtskool op groot formaat een gevoel van rust en tevredenheid. Dit is te verklaren met de bijwerkingen van de act van tekenen die zijn eigene dynamiek heeft: je hand leidt je op het papieren vel en het oog bevestigt wat je hebt gedaan of leidt je over volstrekt onvoorziene banen, het beeld spreekt terug tijdens het maken. Intensief creëren, in welk medium ook, laat je andere kamers in je geest betreden. In de ontrafeling van het nest kun je ook een bron van licht, lichtheid en vrijheid waarnemen en in de opeenhoping van stokken in nest 3 een bron van grote energie en levenskracht ontdekken.
Ook de droge naald ets “Nachtgedachten”, die in de achterkamer van de galerie hangt, nam bij het maken zijn eigen gang. Vanuit mijn atelier-raam zie ik vaak zwermen spreeuwen of meeuwen over de daken aan het eind van de straat vliegen. Die zijn zo wonderbaarlijk en onbegrijpelijk in hun formaties als sommige gedachten. Dit wou ik verbeelden op een terloopse, natuurlijke manier.
In de animatiefilm “Thinking about Water” van 2013 die ook in de galerie getoond wordt had ik al vogels door abstracte tekens laten vliegen en op die manier laten zien hoe we waarnemen. Want er is geen scheiding tussen kunst en leven of gedachten en waarnemingen. Als we de korst van een boom zien, denken we eraan hoe die voelt. Maar er schieten ons ook schilderijen te binnen die we eerder hebben gezien. Sommige Hollandse stadsgezichten of landschappen kunnen we niet zien zonder ons de schilderijen uit het Gouden Eeuw te herinneren. Een bepaalde schemering ’s avonds doet ons denken aan Turner of C.D. Friedrich. Waarneming, geheugen en weten spelen elkaar in de hand en verrijken elkaar. Hoe meer je deze laat samenwerken zonder ze te forceren, hoe rijker je visuele taal .
Dat bedoel ik met terloops of natuurlijk. In mijn visie is mijn werk pas dan geslaagd als precieze waarneming gepaard gaat met informatie die in het bewuste of onbewuste opgeborgen ligt en in een vanzelfsprekend ogend beeld resulteert: De inhoud of de oorspronkelijke aanleiding gaat samen met de vorm die het werk heeft gekregen. Je kunt het ook noodzaak noemen. Dat wil niet zeggen dat de weg daarna toe vanzelfsprekend is! Meestal is het een lange weg van zoeken, uitproberen, afkeuren en opnieuw beginnen.
Ook bij het grote tweeluik “ontworteld,” zijn vorm en inhoud onafscheidelijk aan elkaar gebonden. Deze carborundum druk is gebaseerd op een cryptisch politiek gedicht van de bekende Chinese schrijver en filmmaker Yu Jian met de prozaïsche titel “bestrating” en vertelt over al die dingen die moeten wijken bij de aanleg van een geasfalteerde weg, o.a. een 300 jaar oude boom, een slang en 300 000 mieren die voor de levende geschiedenis en cultuur staan. Plaatsmaken voor vooruitgang betekent in het huidige China: met geweld uitroeien.
Als van zelf verscheen de omgehakte boom in mijn verbeelding met zijn verwarde wortel stomp en de stam op een geamputeerd been lijkend. Ook de tweedeling in bovengrond en ondergrond was vanzelfsprekend. Bij een oktober storm in Amsterdam een jaar daarvoor had ik de omgevallen bomen op de grachten met de camera gedocumenteerd. Daardoor werd me de precisie aangereikt die deze tweeluik ook heeft. Hoewel dit werk niet terloops uitziet en met veel experimenteren bij de uitvoering verbonden was voldoet het aan mijn eigen criteria: wankelend tussen abstractie en figuratie geeft het poëtische ruimte voor veelvoudige interpretatie.
En ten slotte een paar woorden over “Tajinaste” : In de achterkamer tegenover de ontwortelde boom hangt een grote houtskooltekening die een noodzakelijke drie-dimensionale uitwerking heeft gekregen. Met dezelfde titel “Tajinaste” verwijzen de werken naar een endemische plant op Tenerife. Deze 3 meter hoge plant is van spectaculaire schoonheid wanneer ze in rode bloei staat. Maar geleidelijk buigt ze onder haar eigen gewicht en uitgebloeid laat ze de draadjes en zaden van de bloemen zien. Uiteindelijk lijkt ze op een versteende slang die achteloos op de grond ligt. Deze verschijnsels heb ik vele keren in me opgeslagen wanneer we in Tenerife gingen wandelen.
Na de laatste keer in het voorjaar van 2015 toen János al duidelijke tekens van de ALS ziekte toonde, werd ik gegrepen door een obsessie deze plant te verbeelden als metafoor voor ouderdom en ziekte. Ik werkte terzelfder tijd aan de tekening en aan het papier-maché kleibeeld. Allebei hebben ze realistische trekken maar zijn ze die ook ontstegen. Vooral het beeld waar de kippengaas-structuur van de onderbouw bij het opdrogen van de papier-maché kleimassa onverwacht steeds duidelijker te voorschijn komt en ook de verfafwerking steeds droger en onaanzienlijker wordt, komt overeen met dat wat in me omging: ik wou het proces laten zien van een gezonde, stralende lichamelijkheid naar verstarring, van levende naar levenloze natuur.
Het kostte me enige moed deze in alle opzichten gebrekkige vorm niet te verschonen en zelf zijn voortschrijdend krimpen en afbladderen te aanvaarden. Het is het eerlijkste werk wat ik in de periode van afscheid nemen en rouw kon maken.
Maar ook hierbij moet ik vermelden dat het creëren van deze 2 werken me rust en voldoening gaf en daarmee de middelen voor een nieuwe begin. minder zwaar werk kon ontstaan zoals het speelse beeldje “levensvreugde” en de film “stoellijk”, die, ondanks de titel en het thema ‘wassend water’, dankzij de omstandigheden bij het maken van de opnames, de wonderbare kracht van het leven viert.